İngilizce 11. Ders(14. Hafta)

prepositional phrase + prepositional phrase

İngilizceden Türkçeye, Türkçeden İngilizceye bir edat takımı kurarken genel olarak doğrudan sondan başa doğru geliriz. İngilizceden Türkçeye bir edat takımı kurarken doğrudan sondan başa doğru geliriz. Türkçeden İngilizceye bir edat takımı kurarken Türkçedeki edat takımının ters simetriğini alırız. Sondan başa doğru geliriz veya Türkçedeki edat takımının son vurgusuna soru sorarak İngilizce baştan sona doğru gideriz. Edat takımları cümle değil cümle parçalarıdır.

Before the invention of whell

-den, -dan önce(ki), icat, tekerlek

Tekerleğin icadından önce

İn this form of government

       biçim, şekil

Bu hükümet şeklindeki

Hükümetin bu şeklindeki (government kelimesinin önüne the artikeli getirildiğinde yandaki gibi oluyor)

İngilizcede x of y şeklinde bir edat takımı ve bu edat takımının önünde z şeklinde bir kelime olsun. Buna göre sadece of’lu edat takımlarıyla, of edatı anlamalarını bir şekilde içinde bulunduran edatlarla ilgili özel bir durum vardır; Burada z kelimesi eğer isimse sadece yanındaki kelime ile birlikte kullanılır. Z eğer sıfatsa sadece bu kullanıma özgü olmak üzere sadece önündeki kelimeyi değil bütün edat takımını niteler.

During the long history of man

Boyunca, esnasında(ki), sürecinde(ki), süresinde(ki)

Uzun insanlık tarihi boyunca

İnsanlığın uzun tarihi boyunca (man kelimesinin önüne the artikeli gelirse kural bozulur yandaki gibi olur)

Electricity, use

Elektriğin kullanımından önce

Before use of electricity

Civilization, history

Uygarlık tarihinde

İn history of civilization

During a study of this disease

      araştırma, inceleme

Bu hastalığın bir incelemesi boyunca

According to division of labour

(-e, -a, -eye, -aya göre), (bölüm), (iş)

İş bölümüne göre

According to expectancy of life

süre, … ortalama süresi

Yaşam süresine göre

Without proof of guilt

-siz, -sız, -meden, -madan, -meksizin, -maksızın

Suçun ispatı olmaksızın

After discovery of radio

-den, dan sonra(ki)

Radyonun keşfinden sonra

Because of existence coal

(-e, -a sebebiyle, -den, -dan dolayı, yüzünden, dolayısıyla), varlık

Kömürün varlığından dolayı

From production of raw material

Ham maddelerin üretiminden

Türkiye’nin üretiminin

Of production of Türkiye

Bu kitaptaki fikirlere göre

According to ideas in this book

Uzaydan gelen radyasyondan dolayı

Because of radiation from space

İn an article in today’s newspaper

Bugünün gazetesindeki bir makalede

Isı kaybından dolayı

Because of lost of heat

Hayvan kanındaki

In blood of animal

Sonuçlardaki farklılıktan dolayı

Because of difference in results

Problemin güçlüğünden dolayı

Because of difficulty of problem

Elementin keşfinden sonra

After discovery of element

According to their estimation of damage

                                       tahmin,        hasar

onların hasar tahminine göre

transport, wheel, invention, very, difficult

nakliye,    tekerlek, buluş,     çok,     zor

nakliye tekerleğin icadından önce çok zordu

transport was very difficult before invention of wheel

burada (to) again ile aynı anlamda kullanılıyor.

in this form of government, parliament is responsible to people

Bu yönetim şeklinde, parlamento halka karşı sorumludur.

Önemli not 1-)

İngilizceden Türkçeye, Türkçeden İngilizceye bir cümle kurulumunda cümleyle yapısal olarak (yapısal anlam) ilgisi bulunmayan, cümlenin tamamına veya bütün cümleye açıklama, tanımlama, betimleme veya örnekleme getiren, cümle başında bulunan, genellikle edat takımları şeklinde olan ve birinci özelliğine göre yani cümle ile yapısal olarak (yapısal anlam) ilgisi bulunmaması özelliğine göre cümleden atıldığında cümlenin anlamını (yapısal anlam) bozmayan yapılara;

·         post positions, sentence opener veya cümle açıcılar ismi verilir.

Önemli not 2-)

İngilizcede bitmemiş veya tamamlanmamış bir edat takımı 2 nolu ana yapıda kısmen, bir şekilde veya tamamıyla sol taraf veya cümlede tanımlanan ismi verilen unsuru 3 nolu ana yapıda kısmen, bir şekilde veya tamamıyla özne ismi verilen unsuru kesinlikle oluşturmaz. Buna göre bu tür bir edat takımının bağımsız bir noktasında cümleden ayrılması veya kopması gerekir. Kopma veya ayrılma noktasından itibaren sol taraf hem İngilizcede hem türkçede birinci tanımda ifade ettiğimiz cümle açıcısı alt yapısal özelliğiyle cümle hangi ana yapıda olursa olsun (ister 1, ister2, ister 3 nolu ana yapıda) bu noktadan itibaren sağ tarafa doğru bütün unsurlarıyla başlar, devam eder ve biter.

·         Unfinished = uncompleted prepositional phrases = bitmemiş

Not: İngilizcede yüze yakın edat vardır. Bunların arasında biraz önce birkaç tanesini ifade ettiğimiz yaklaşık, ortalama, maksimum 30 kadarı dışında tamamına yakını içinde -de, -da, -deki, -daki söylem veya ifadelerini standart (örneğin in edatı gibi) veya sübjektif veya kısmi olarak (örneğin during edatı gibi) bir şekilde bulundurur. Buna göre bu söylem veya ifadeleri bir şekilde bulunduran edatların standart edat takımı kurulumundaki pozisyonlarıyla ilgili özel bir durum vardır;

Buna göre içinde -de, -da söylem veya ifadesini bir şekilde bulunduran edatlar sol sağ taraf unsurları arasındaki bağlantıyı kesip anlamı durdurur. İçinde -deki, -daki söylem veya ifadesini bir şekilde bulunduran edatlar sol sağ taraf unsurları arasında bağlantı kurup anlamı devam ettirir. Anlamın durması demek edat takımının toplam olarak cümleden ayrılması veya kopması demektir. Ayrılma veya kopma noktasından itibaren sol taraf hem İngilizcede hem Türkçede cümle açıcısı alt yapısal özelliğiyle cümle hangi ana yapıda olursa olsun bu noktadan itibaren sağ tarafa doğru bütün unsurlarıyla başlar, devam eder ve biter.

Örnek;

Bu binada 10 kişi öldürüldü.

Bu binadaki 10 kişi öldürüldü. Cümlesini ele alırsak;

Soru      : Hangi binada öldürülen 10 kişi binanın ikamet edeni veya bina ile ilgili olan kişiler olması olasılığı daha yüksektir.

Cevap   :

1. Cümlede -de, -da söylem veya ifadesine sahip olan söz konusu edat sol sağ taraf unsurları arasındaki bağlantıyı kesip anlamı durdurarak sözü geçen 10 kişinin binanın ikamet edeni veya bina ile ilgili olan kişiler olması olasılığının çok düşük bir oranda gösterirken veya hiç göstermezken bu binada edat takımı cümleden ayrıldığı, ayrılma veya kopma noktasından itibaren sol tarafa doğru hem İngilizcede hem Türkçede cümle açıcısı alt yapısal özelliği 10 kişi sıfat tamlaması cümlenin toplam öznesi, öldürüldü fiiline de edilgen çatılı çekimli fiil konumuna getirmektedir.

2. cümlede bu binadaki edat takımında -deki, -daki söylem veya ifadesine sahip olan söz konusu edat sol sağ taraf unsurları arasında bağlantı kurup anlamı devam ettirerek sözü geçen 10 kişinin binanın ikamet edeni veya bina ile ilgili olan kişiler olması olasılığını çok yüksek bir oranda veya %100 gösterirken bu binadaki 10 kişi edat takımının toplamı cümlenin toplam öznesi, öldürüldü fiiline de edilgen çatıda çekimli fiil konumuna getirmektedir.

Buna göre -den, -dan dolayı anlamlarına sahip olan because of edatı sol sağ taraf unsurları arasında bağlantıyı kesip anlamı durdurur -e, -a, -eye, -aya göre anlamlarına sahip olan according to edatı sol sağ taraf unsurları arasında bağlantıyı kesip anlamı durdurur. From edatı -den, -dan anlamlarında anlamı durdururken, -den, dan olan veya gelen anlamlarında sol sağ taraf unsurları arasında bağlantı kurup anlamı devam ettirir. Before edatı -den, -dan önce anlamlarında anlamı durdururken -den, -dan önceki anlamlarında anlamı devam ettirir. After edatı -den, -dan sonra anlamlarında anlamı durdururken -den, -dan sonraki anlamlarında anlamı devam ettirir. About edatı hakkında anlamında anlamı durdururken hakkındaki anlamında anlamı devam ettirir. Bu edatın … ile ilgili, …ya ilişkin anlamları diğer iki anlam arasında bir kullanıma sahiptir. Bunların yerine hakkında anlamı getirildiğinde yapısal, gramatik ve anlamsal olarak tam bir anlam oluşuyorsa işlem buna göre, hakkındaki anlamı getirildiğinde tam bir anlam oluşuyorsa işlem buna göre gerçekleştirilir. Without edatı bütün kombinasyonel anlamlarında anlamı durdurur. For edatı için standart anlamında anlamı durdururken, yirmiye yakın subjektif, özel veya istisna anlamında anlamı devam ettirir. (Wanting without ile aynı anlamda anlamı durdurur.) To edatı -e, -a, -eye, -aya anlamlarında anlamı durdururken, -e, -a olan, -eye, -aya olan anlamlarında anlamı devam ettirir. With edatı -le, -la, -lı, -li anlamlarında anlamı devam ettirirken ile anlamında anlamı durdurur. By edatı bütün kombinasyonel anlamlarında sol sağ taraf unsurları arasındaki nedenselliğin olup olmamasına göre yarı yarıya anlamı devam ettirir ya da durdurur.

İnstead of (onun) yerine anlamında anlamı durdurur.

İn spite of ve despite edatları rağmen anlamında anlamı durdurur.

İn front of edatı önünde anlamında anlamı durdururken önündeki anlamında anlamı devam ettirir.

Of edatı standart anlamlarında (anlam sürekli devam ettiğinden) bu tür bir kullanımı yoktur. Subjektif veya özel anlamlarının tamamına yakınında anlamı durdurur.