İngilizce 7. Ders

FİİLLİ CÜMLELER

SUBJEKTİF KURULUM

Bir kelime, kelime gurubu veya cümlenin, kelime veya sözlük anlamının demek istediği veya anlamsal anlamı eşit olmadığı kurulumdur.

örnek; “ayağını yorganına uzat” cümlesinde ayak, yorgan ve uzatmak kelimeleri ile cümlenin toplam anlamının kelime anlamlarıyla bir ilgisi yoktur.

OBJEKTİF KURULUM

Bir kelime, kelime gurubu veya cümlenin kelime veya sözlük anlamının demek istediği veya anlamsal anlamı eşit olduğu durumdur.

Örnek; “dün istanbula gittim” cümlesinde dün, İstanbul, gitmek ve ben kelimeleri ile cümlenin toplam anlamı kelime anlamlarıyla tam olarak ilgisi vardır. Buna göre bir dilin objektif kurulumlarla öğrenilmesi veya öğretilmesi gerekir. İngilizce 3 nolu ana yapıda fiilli bir cümle kurarken genel formülasyon;

S          +         V         +         O         +         C

                                     subject                   verb                    object             complement

                                     (özne)                    (fiil)                   (nesne)               (tümleç)

şeklindedir. Bu formülasyon %100 kesinlikle değişmez bir formülasyonu ifade eder.Daha sonra göreceğiniz şekilde cümle başına, ortasına veya sonuna bir takım aksesuar yapılar gelebilmektedir. Fakat bu formülasyon kesinlikle değişmez.

İngilizcede 12 zaman vardır. Bu zamanlarda üstteki formülasyonda Verb dediğimiz fiilimiz sadece İngilizceye özgü olmak üzere Verb1, Verb2, Verb3 fiziksel for değişimi hallerinde bulunur. Burada fiilin V1 fiziksel form değişimi halini şimdiki zamanla, V2 dili geçmiş zamanla, V3 mişli veya bitmiş veya perfect zaman hali ismi verilir.  

Bu fiziksel form değişimi halleri de kendi içinde (fiziksel görünme sıklığı olarak) 2’ye ayrılır.

1-      Regular Verbs (Düzenli Fiiller)

Düzenli fiiller ile kendi içinde %90 ve %10 sıklıkla görünen düzenlilik durumu şeklinde ikiye ayrılır.

%90 sıklıkla görünen düzenliliğe giren düzenli bir fiil bu durumunu oluştururken yukarıdaki fiziksel form değişimi hallerini;

V₁        ≠         V₂        =         V₃

şeklinde etkiler. Burada V1 formunu V2 veya V3’e geçerken fiil sonuna, son harfine göre -d, -ed, ied son eklerinden birini alır.

To verb: İngilizcede infinitive (mastar fiil) formudur. Bir fiili tanıtma durumudur ve her mastar fiil mastarsız mastar veya to ibaresi atıldığı durumdaki mastar formu her fiil V1 fiziksel form değişimi halidir.

to descride         ≠             descrided

                                                        V₁                                                           V_{2  ,} V₃

to identify          ≠             identified

%10 sıklıkla görünen düzenliliğe giren düzenli bir fiil bu durumunu oluştururken yukarıdaki fiziksel form değişimi hallerini;

V₁        =         V₂        =         V₃

şeklinde etkiler.

read  =  read                      cut  =  cut                           spread  =  spread

V₁        V_{2 ,}V₃                    V₁      V_{2 ,}V₃                              V₁           V_{2 ,}V₃

2-      irregular Verbs (Düzensiz Fiiller)

İngilizcede 100 – 150 arasında fiili etkileyen 6 ile 8 çeşit arasında düzensizlik durumu olmasına rağmen bunların oluşturduğu sayı milyonlarca kelime içerisinde çok düşük bir oran temsil ettiğinden buna göre %100’lük birtek düzensizlik durumu vardır. Buna göre düzensizliğe giren düzensiz bir fiil bu durumu oluştururken yukarıdaki fiziksel form değişimi hallerini;

V₁        ≠         V₂        ≠         V₃

şeklinde etkiler.

to go     ≠            went     ≠            gone

                                                    V₁                          V₂                           V₃

İngilizcede bazı fiiller hem düzenli hem de düzensiz fiil formu çatısında kullanılabilmektedir. 

Prove                   ≠            proved

   V₁                                          V_{2  ,} V₃

prove                   ≠            proved                 ≠            proved

V₁                                                  V₂                                             V₃

show                    ≠            showed

V₁                                              V_{2  ,} V₃

show                    ≠            showed                ≠            shown

V₁                                                   V₂                                            V₃

learn                     ≠            learned

  V₁                                             V_{2  ,} V₃

learn                     ≠            learned                ≠            learnt

 V₁                                                  V₂                                            V₃

 

Not: İngilizcede regülaritenin veya düzenliliğin resmi formatı yan yana en az iki formun birbirine eşit olduğu durum düzenliliğin resmi formatı olarak kabul edilmesi şeklindedir.

V₁        ≠         V₂        =         V₃

V₁        =         V₂        =         V₃

V₁        =         V₂        ≠         V₃

İngilizcede 12 zaman vardır. Zamanların şimdiye kadar öğrenilememesinin veya öğretilememesinin birçok sebebi vardır. Bunların en önemlisi bir zamanın neye göre öğrenileceğinin veya öğretileceğinin bilinmemesidir. Bu zamanlarda 3 önemli nokta vardır.

1-      Zamanın ismi

2-      Zamanın formülasyonu

3-      Zamanın Türkçe söylem veya ifadesi

Bir zamanı bu üç önemli noktasıyla ve her birinin diğer ikisi ile bağlantılı olarak görürsek veya ele alırsak bir zamanı ömür boyu unutmayız. Bu sıralama öylesine bir sıralamadır.

Kurulacak 3 nolu ana yapıda fiilli cümlemiz eğer İngilizceden Türkçeye fiilli bir cümle ise burada öncelikle 2 numara yani “zamanın formülasyonu” %100 ön plana çıkar. Bu bizim biraz önce ifade ettiğimiz şekilde 1-3 veya 3-1’e gönderir.

Kurulacak fiilli cümlemiz eğer Türkçeden İngilizceye fiilli bir cümle ise burada öncelikle 3 numara yani “zamanın Türkçe söylem veya ifadesi” %100 ön plana çıkar. Bu bize biraz önce ifade ettiğimiz şekilde 1-2 veya 2-1’e gönderir.

Dün İstanbul’a gittim

Yesterday, ist. To, I, (go, went, göne)

YA          = 3

GA         = S + V_{2 +} O + C

AA          = I went to Istanbul yesterday

ZAMANLAR

Simple present                    S + V₁ + O + C                                    (-er, -ar, -yor(um))
Simple past                         S + V₂ + O + C                                    (-di, -dı)
Present continuous              S + am, is, are + V_ing + O + C            (-yor(um))
Past continuous                   S + was, were + V_ing + O + C         (-yordu(m))
Present perfect                     S + has, have + V₃ + O + C             (-di, dı)
Past perfect                          S + had + V₃ + O + C                         (-mişti(m))
Present perfect continuous   S + has, have +been + V_ing + O + C (-yor(um))
Past perfect continuous        S + had +been + V_ing + O + C        (-yor olmuştu, miş oluyordu)
Future (kesin)                       S + am, is, are + going to +V₁ + O + C
Future (kesin olmayan)         S + will +V₁ + O + C                          (-cek, -cak)
Future continious                  S + will + be + V_ing + O + C             (-yor olacak)
Future perfect                        S + will have + V₃ + O + C               (-miş olacak)
Future perfect continious      S + will have been + V_ing + O + C (-yor olmuş olacak, miş oluyor olacak)

Simple Present

Mot – a – mot anlamı şimdiki basit zaman olan Türkçe tabir veya ifadesi ile geniş zaman dediğimiz zamandır. İngilizcede bir olay geçmişte meydana gelmiş, şimdi meydana gelen, gelecekte meydana gelecek yani daima, her zaman meydana gelen bir olay ise bunun anlamı;

S          +         V₁        +         O         +         C

Türkçe söylem veya ifadesi -er, ar, veya -yor, yorun şeklinde olan simple present kullanılır. İngilizcede 12 zaman içinde kendine özgü özellikleri olan 2 zamandan biridir. 2 özelliği vardır.

Özellik 1-) Genel formülasyonunda S + V1 + O + C olan veya düz olumluluk kurulumunda öznesinin kişi zamiri he, she veya it kelimelerinin biri olduğu durumda fiilin sonuna son harfine göre -s, -es, -ies son eklerinden birini alacak şekilde etkiler.

Özellik 2-) Düz olumsuz kurulumda olumsuzluk not negatif form ibaresiyle beraber öznesinin kişi zamiri 1. Tekil veya herhangi bir çoğulluk olduğu durumda do yardımcı fiilini, öznesinin kişi zamiri he, she veya it kelimelerinden biri olduğu durumda does yardımcı fiilini kullanır.

Kişi Zamirleri

            I                                          ben                                      1. Tekil

you                                      sen                                       2. Tekil
he                                        erkek    
she                                       bayan                                   3. Tekil

it                                          cinsiz veya cinsiyeti bilinmeyen 
we                                       biz                                         1. çoğul 
you                                       siz                                         2. Çoğul
they                                      onlar                                     3. Çoğul (her türlü çoğulluk)

Not: 3 nolu ana yapıda not negatif form ibaresinin Türkçe karşılığı -me, -ma, -mı, -mi, -mo, -mö, -mu, -mü veya m harfinin sesli harflerle olan kombinasyonlarından biri karşılığıdır.

He, she, I, go, went, göne, to İstanbul

I go to İstanbul                                                Ben İstanbul’a giderim.

She goes to İstanbul                                         O İstanbul’a gider.

Not: -mem, -mam veya -mez, -maz negatif veya olumsuz söylemlerinin pozitif veya olumlu formu -er, -ar söylem veya ifadesidir. Bu durum 12 zaman içinde sadece simple present’a özgü bir durumdur.

I do not go to İstanbul                                                  Ben İstanbul’a gitmem.

She does not go to İstanbul                                          O İstanbul’a gitmez.

Simple Past

Mot – a – mot anlamı basit geçmiş zaman olan Türkçe tabir veya ifadesi dili geçmiş zaman dediğimiz zamandır. Konuşma anı dediğimiz şimdiki zamandan geçmişe gidersek İngilizcede bir olay geçmişte başlamış bitmiş şimdiyi ilgilendirmeyen sadece anlattığımız (özellik olarak past özelliği, zaman olarak simple past’ın genel tanımı) bir olay ise bunun anlatımı;

S          +         V₂        +         O         +         C

Türkçe söylem veya ifadesi di, dı şeklinde olan simple past kullanılır. İngilizcede 12 zaman içinde kendine özgü özellikleri olan 2 zamandan biridir. Bir özelliği vardır.

Özellik; Genel formülasyonunda S + V₂ + O + C olan veya düz olumlu kullanımda daima fiilin 2. Hali kullanırken düz olumsuz kurulumunda olumsuzluk not negatif form ibaresiyle beraber öznesinin kişi zamiri ne olursa olsun (8 kişi zamirinden hangisi olursa olsun fark etmez) -di,- dı genel söylem veya ifadesi did yardımcı fiilinde yüklü olmak üzere (did not V₁) did ile beraber daima fiilin V₁ formunu kullanır.

I went to İstanbul                                                           Ben İstanbul’a gittim.

I did not go to İstanbul                                                 Ben İstanbul’a gitmedim.

Özel durumlar; kesin zaman belirtiyor.

I do go to İstanbul                                                         Ben İstanbul’a giderim.

(do go kesinlik belirten özel bir durum, kesin zaman belirtiyor.)

I did go to İstanbul                                                        Ben İstanbul’a gittim.

(did go kesinlik belirten özel bir durum, kesin zaman belirtiyor.)